---o0o---
Chú thích
- S: nguyên tác tiếng Sanskrit của mục từ dạng La-tinh hóa
- P: nguyên tác tiếng Pàli của mục từ dạng La-tinh hóa
- A: tiếng Anh
- H: tiếng Hán
- Ph: tiếng Pháp
- T: tên mục từ bằng tiếng Tây Tạng dạng La-tinh hóa.
- Hâ: các hình thức phiên âm tiếng Việt khác nhau của một mục từ.
- Hd: các hình thức dịch nghĩa khác nhau của một mục từ.
- Td: tân dịch.
- Cd: cựu dịch.
- Đl: đối lại
- x: xem
- Đn: đồng nghĩa.
- Vd: ví dụ
- Gđ: cách gọi đầy đủ của một mục từ.
- Gt: cách gọi giản lược hay vắn tắt của một mục từ.
- Cg: hình thức đồng nghĩa hay tên gọi khác của một mục từ.
- Tên khoa học: tên gọi theo khoa học của một mục từ.
- k. ng.: khẩu ngữ
- X.: xem.
- CĐTĐL: Cảnh Đức Truyền Đăng lục
- CTTNL: Cổ tôn túc ngữ lục
- ĐQMT: Đại quang minh tạng
- DTNL: Duy Tắc ngữ lục
- GTPĐL: Gia Thái Phổ Đăng lục
- HĐNL: Hư Đường ngữ lục
- HSLNMDT: Hám Sơn Lão Nhân Mộng Du tập
- KTTQTĐL: Kiến trung tịnh quốc tục đăng lục
- LĐHY: Liên Đăng Hội Yếu
- LSPGĐT: Lịch Sử Phật Giáo Đàng Trong
- MANL: Mật Am ngữ lục
- MBTL: Minh Bản Tạp lục
- MGNL: Minh Giác ngữ lục
- NĐHN: Ngũ Đăng Hội Nguyên
- NGCTT: Ngũ Gia Chính Tông Tán
- NHQL: Nguyên Hiền quảng lục
- NLNL: Nguyên Lai ngữ lục
- NTNL: Như Tịnh ngữ lục
- PDNL: Pháp Diễn ngữ lục
- PDNL: Phần Dương ngữ lục
- PKNL: Phạm Kỳ ngữ lục
- PQĐTĐ: Phật Quang Đại Từ Điển
- TBCTT: Tăng Bảo Chính Tục truyện
- TLTBT: Thiền Lâm Tăng Bảo truyện.
- ThQST: Thiền Quan Sách Tiến
- TĐT: Tổ Đường tập
- TCTT: Tống Cao Tăng truyện
- TTĐL: Tục Truyền Đăng lục
- ThMMBTSTL: Thiên Mục Minh Bản Thiền sư tạp lục
- VHVNTH 1989-1995: Văn hóa Việt Nam Tổng Hợp 1989-1995

---o0o---

----------------------------- Từ Điển Đa Ngôn Ngữ - Cs Minh Thông -----------------------------
● Fa-yen (C)
----------------------------- Từ Điển Thiền Tông Hán Việt - Hân Mẫn - Thông Thiền -----------------------------
● 法 演 (?-1104). Thiền tăng đời Tống, họ Đặng, hiệu Ngũ Tổ, người Ba Tây, Miên Châu (Miên Dương, Tứ Xuyên), Trung Quốc. Năm 35 tuổi xuất gia thụ giới cụ túc, du học Thành Đô, học tập các bộ luận Bách pháp, Duy thức, nghiên cứu nghĩa lý sâu xa của nó. Ngày kia sư phát sinh nghi hoặc đối với giáo môn, muốn thân chứng thể giải, bèn dẹp kinh sách đi xuống Giang Tô, Chiết Giang tham kiến các vị tôn túc, song nỗi nghi vẫn chưa dứt được. Sư lại yết kiến Viên Chiếu Tông Bản thưa hỏi trăm tắc công án xưa nay. Lại tham kiến Phù Sơn Pháp Viễn được chỉ điểm liền đến núi Bạch Vân tham kiến Thiền Sư Thủ Đoan. Sư tham cứu tinh cần nên hoát nhiên triệt ngộ, làm bài kệ trình bày chỗ thấy của mình.
“Một mảnh đất hoang trước núi xanh,
Chắp tay cẩn thận hỏi cha ông,
Bao lượt bán đi rồi mua lại,
Vì thương tùng trúc gió trong lành”.
Sư được Thủ Đoan ấn khả, nối pháp làm truyền nhân phái Dương Kỳ tông Lâm Tế. Vâng lời thầy, sư lên pháp tòa khai thị đại chúng. Ban đầu, sư trụ núi Tứ Diện, rồi dời qua núi Bạch Vân, sau trụ trì chùa Đông Thiền núi Ngũ Tổ, Kỳ Châu (Kỳ Xuân, Hồ Bắc) tùy cơ đáp vấn, nhân sự cử dương, không cần dụng công tự nhiên kỳ đặc, hàng long tượng tụ hội, cực thịnh một thời. Trước tác Pháp Diễn Thiền Sư Ngữ Lục 3 quyển. Pháp tự có 22 người, nổi tiếng nhất là ba vị đệ tử: Phật Nhãn Thanh Viễn, Phật Quả Khắc Cần, Phật Giám Huệ Cần, được gọi là “Pháp Diễn Hạ Tam Phật”.