---o0o---
Chú thích
- S: nguyên tác tiếng Sanskrit của mục từ dạng La-tinh hóa
- P: nguyên tác tiếng Pàli của mục từ dạng La-tinh hóa
- A: tiếng Anh
- H: tiếng Hán
- Ph: tiếng Pháp
- T: tên mục từ bằng tiếng Tây Tạng dạng La-tinh hóa.
- Hâ: các hình thức phiên âm tiếng Việt khác nhau của một mục từ.
- Hd: các hình thức dịch nghĩa khác nhau của một mục từ.
- Td: tân dịch.
- Cd: cựu dịch.
- Đl: đối lại
- x: xem
- Đn: đồng nghĩa.
- Vd: ví dụ
- Gđ: cách gọi đầy đủ của một mục từ.
- Gt: cách gọi giản lược hay vắn tắt của một mục từ.
- Cg: hình thức đồng nghĩa hay tên gọi khác của một mục từ.
- Tên khoa học: tên gọi theo khoa học của một mục từ.
- k. ng.: khẩu ngữ
- X.: xem.
- CĐTĐL: Cảnh Đức Truyền Đăng lục
- CTTNL: Cổ tôn túc ngữ lục
- ĐQMT: Đại quang minh tạng
- DTNL: Duy Tắc ngữ lục
- GTPĐL: Gia Thái Phổ Đăng lục
- HĐNL: Hư Đường ngữ lục
- HSLNMDT: Hám Sơn Lão Nhân Mộng Du tập
- KTTQTĐL: Kiến trung tịnh quốc tục đăng lục
- LĐHY: Liên Đăng Hội Yếu
- LSPGĐT: Lịch Sử Phật Giáo Đàng Trong
- MANL: Mật Am ngữ lục
- MBTL: Minh Bản Tạp lục
- MGNL: Minh Giác ngữ lục
- NĐHN: Ngũ Đăng Hội Nguyên
- NGCTT: Ngũ Gia Chính Tông Tán
- NHQL: Nguyên Hiền quảng lục
- NLNL: Nguyên Lai ngữ lục
- NTNL: Như Tịnh ngữ lục
- PDNL: Pháp Diễn ngữ lục
- PDNL: Phần Dương ngữ lục
- PKNL: Phạm Kỳ ngữ lục
- PQĐTĐ: Phật Quang Đại Từ Điển
- TBCTT: Tăng Bảo Chính Tục truyện
- TLTBT: Thiền Lâm Tăng Bảo truyện.
- ThQST: Thiền Quan Sách Tiến
- TĐT: Tổ Đường tập
- TCTT: Tống Cao Tăng truyện
- TTĐL: Tục Truyền Đăng lục
- ThMMBTSTL: Thiên Mục Minh Bản Thiền sư tạp lục
- VHVNTH 1989-1995: Văn hóa Việt Nam Tổng Hợp 1989-1995

---o0o---

----------------------------- Từ Điển Đa Ngôn Ngữ - Cs Minh Thông -----------------------------
● Mahā (S).
----------------------------- Chú Thích Phật Học - Pháp Thí Hội -----------------------------
● S. Maha. To lớn, rộng khắp. Theo lý thuyết nhà Phật, vũ trụ vật chất do Bốn Đại (bốn nguyên tố, bốn chất) cấu tạo thành.
1. Địa đại; S. Pathavi dhatu: chất đất, là chất đặc, cứng, rắn.
2. Thủy đại; S. Apo dhatu: chất ướt, lỏng, có tác dụng làm kết dính.
3. Hỏa đại; S. Tejo dhatu: chất nóng, sinh ra nhiệt, có tác dụng làm chín muồi, thành thục.
4. Phong đại; S. Vayo dhatu: chất ba động, có tác dụng làm lưu chuyển. Bốn chất nói trên tồn tại phổ biến trong vũ trụ vật chất, không cách biệt nhau mà thẩm thấu vào nhau. Có kinh sách thêm vào nguyên tố hư không, lập thuyết vũ trụ vật chất do năm đại cấu thành. Nếu muốn bao quát cả loài hữu tình thì thêm nguyên tố thứ sáu là thức đại, lập ra thuyết sáu đại. Trong cuốn Khóa Hư Lục của Trần Thái Tông có câu:
“Kìa bốn đại nguyên lai không có, năm uẩn đều không.”
Theo đạo Phật, tất cả các pháp đều là vô ngã, nghĩa là không có thực thể, dù pháp đó là loài hữu tình (năm uẩn) hay là thế giới vật chất vô cơ (bốn đại). [tr.193] Tư tưởng trong bài kệ của Đạo Huệ, trong cuốn “Thiền Uyển Tập Anh” cũng vậy:
“Địa, thủy, hỏa, phong, thức,
Nguyên lai nhất thiết không,
Như vân hoàn tụ tán,
Phật nhật chiếu vô cùng.”
Dịch là:
Địa, thủy, hỏa, phong, thức,
Tất cả vốn đều là không
Như mây hợp rồi tan,
Mặt trời Phật chiếu sáng vô cùng.
----------------------------- Từ Điển Thiền Tông Hán Việt - Hân Mẫn - Thông Thiền -----------------------------
● 大. Quá, rất, thật. Phó từ biểu thị trình độ. Đàn Kinh bản Đôn Hoàng ghi:
“頓 教 法 者 是 西 流、求 度 世 人 須 自 修。今 報 世 間 學 道 者、不 於 此 見 大 悠 悠。
– Pháp đốn giáo là từ ấn Độ mang đến, cứu độ người đời phải tự tu. Nay báo cho người học đạo ở thế gian rõ, đối với kiến giải này không được quá lơ mờ.” Lâm Tế Ngữ Lục ghi:
“爾 大 不 識 好 惡。
– Ngươi thật không biết tốt xấu.”