---o0o---
Chú thích
- S: nguyên tác tiếng Sanskrit của mục từ dạng La-tinh hóa
- P: nguyên tác tiếng Pàli của mục từ dạng La-tinh hóa
- A: tiếng Anh
- H: tiếng Hán
- Ph: tiếng Pháp
- T: tên mục từ bằng tiếng Tây Tạng dạng La-tinh hóa.
- Hâ: các hình thức phiên âm tiếng Việt khác nhau của một mục từ.
- Hd: các hình thức dịch nghĩa khác nhau của một mục từ.
- Td: tân dịch.
- Cd: cựu dịch.
- Đl: đối lại
- x: xem
- Đn: đồng nghĩa.
- Vd: ví dụ
- Gđ: cách gọi đầy đủ của một mục từ.
- Gt: cách gọi giản lược hay vắn tắt của một mục từ.
- Cg: hình thức đồng nghĩa hay tên gọi khác của một mục từ.
- Tên khoa học: tên gọi theo khoa học của một mục từ.
- k. ng.: khẩu ngữ
- X.: xem.
- CĐTĐL: Cảnh Đức Truyền Đăng lục
- CTTNL: Cổ tôn túc ngữ lục
- ĐQMT: Đại quang minh tạng
- DTNL: Duy Tắc ngữ lục
- GTPĐL: Gia Thái Phổ Đăng lục
- HĐNL: Hư Đường ngữ lục
- HSLNMDT: Hám Sơn Lão Nhân Mộng Du tập
- KTTQTĐL: Kiến trung tịnh quốc tục đăng lục
- LĐHY: Liên Đăng Hội Yếu
- LSPGĐT: Lịch Sử Phật Giáo Đàng Trong
- MANL: Mật Am ngữ lục
- MBTL: Minh Bản Tạp lục
- MGNL: Minh Giác ngữ lục
- NĐHN: Ngũ Đăng Hội Nguyên
- NGCTT: Ngũ Gia Chính Tông Tán
- NHQL: Nguyên Hiền quảng lục
- NLNL: Nguyên Lai ngữ lục
- NTNL: Như Tịnh ngữ lục
- PDNL: Pháp Diễn ngữ lục
- PDNL: Phần Dương ngữ lục
- PKNL: Phạm Kỳ ngữ lục
- PQĐTĐ: Phật Quang Đại Từ Điển
- TBCTT: Tăng Bảo Chính Tục truyện
- TLTBT: Thiền Lâm Tăng Bảo truyện.
- ThQST: Thiền Quan Sách Tiến
- TĐT: Tổ Đường tập
- TCTT: Tống Cao Tăng truyện
- TTĐL: Tục Truyền Đăng lục
- ThMMBTSTL: Thiên Mục Minh Bản Thiền sư tạp lục
- VHVNTH 1989-1995: Văn hóa Việt Nam Tổng Hợp 1989-1995

---o0o---

----------------------------- Tam Tạng Pháp Số - Cs Lê Hồng Sơn -----------------------------
● 玄門無礙十因 (Hoa Nghiêm Kinh Sớ)
Huyền môn tức là mười huyền môn, lấy mười tánh đức của mười pháp này làm nhân, dựng lên công dụng của nghiệp lớn, khiến cho các pháp trong huyền môn, dung hợp vô ngại, muôn lớp không cùng; nên gọi là mười nhân vô ngại của huyền môn. (Huyền là diệu: nhiệm mầu).
Một, Duy Tâm Sở hiện. Vì tất cả pháp trong thế gian và ngoài thế gian, đều do chân tâm hiện ra. Như vậy, pháp do tâm hiện, nên toàn thể các pháp là tâm, mà tâm đã viên dung thì pháp cũng không chướng ngại.
Kinh nói: Biết tất cả pháp tức là biết tự tánh của tâm. chính là ý này.
Hai, Pháp Vô Định Tánh. Vì tất cả pháp chỉ do tâm hiện ra, tùy duyên mà khởi lên, nên không có tánh cố định. chính vì vậy, gọi là nhỏ chẳng phải (nhất định) nhỏ, nên mới nói trong một hạt bụi chứa cả bầu trời; lớn chẳng phải lớn (nhất định) lớn, nên mới nói đến vô số núi Tu Di đặt trên đầu một sợi lông.
Kinh nói: Lấy vô lượng núi Kim Cang luân vi, có thể đặt được trên đầu một sợi lông. chính là ý này. (Luân vi là núi Kim Cang Luân vi)
Ba, Duyên Khởi Tương Do. Vì pháp duyên khởi nương tựa lẫn nhau; song về Pháp Giới duyên khởi thì nghĩa lý vô lượng, chỉ nói sơ qua mười nghĩa duyên khởi thành tựu; nên gọi là duyên khởi tương do.
(Mười Nghĩa là Chư Duyên Các Dị Nghĩa, Hỗ Tương Tư Nghĩa, Câu Tồn Vô Ngại Nghĩa, Dị Thể Tương Nhập Nghĩa, Đồng Thể Tương Tức Nghĩa, Câu Dung Vô Ngại Nghĩa, Thể Dụng Song Dung Nghĩa, Dị Thể Tương Tức Nghĩa, Đồng Dị Viên Mãn Nghĩa, Đồng Thể Tương Tức Nghĩa).
Bốn, Pháp Tánh Dung Thông. Vì tánh của Pháp Giới viên dung, thấu suốt, không trở ngại; song tất cả sự Pháp Giới phải nương vào tánh Pháp Giới mới lập thành được. Sự này không khác chơn tánh; mà tánh đã dung thông thì sự cũng như vậy, nên mỗi vi trần chứa cả Pháp Giới.
Kinh nói: bao nhiêu vi trần có trong thế giới hoa tạng, mỗi vi trần hiện cả Pháp Giới. chính là ý này.
Năm, Như Ảo Mộng. ảo là giống như nhà ảo thuật có thể biến hóa một vật thành ra nhiều vật và biến hóa nhiều vật thành một vật. Mộng là như thấy trong giấc mộng sự nghiệp lẫy lừng, rồi cho rằng trải qua thời gian biết bao nhiêu lâu xa.
Kinh nói: Giống như giấc mộng người đang ngủ, thấy làm vô số việc, dường như trải qua ngàn, vạn năm, mà thực sự; một đêm chưa hết. chính là ý này.
Sáu, Như Ảnh Tượng. Vì tất cả các pháp hiện ra từ tâm và có thể bao hàm tánh sáng suốt, giống như cái gương sáng, ảnh tượng của các pháp hiện vào trong đó.
Kinh nói: Vật ở gần hay vật ở xa đều có ảnh hiện vào trong gương, mà không tùy thuộc vị trí của vật. chính là ý này.
Bảy, Nhân Vô Hạn. Vì trong nhân ở kiếp trước, xứng hợp với tánh của Pháp Giới, tu vô lượng nhân thù thắng (rất tốt đẹp), nên đời này chứng được quả có công dụng mầu nhiệm vô biên.
Tám, Phật Chứng Cùng. Phật Chứng Cùng là quả Phật chứng được là rốt ráo (cùng cực), nên tam giác
(Tự Giác, Giác Tha, Giác Hạnh Viên Mãn) hoàn toàn sáng suốt, sáu Thần Thông tự tại, hợp với tánh của Pháp Giới, nói Kinh Viên Mãn.
Kinh nói: Phật an trụ trong pháp tánh chân thật sâu xa, dòng sông chánh pháp viên mãn chảy mãi không ngừng. (sáu Thần Thông là thiên nhãn, thiên nhĩ, tha tâm, túc mạng, thân như ý, lậu tận).
Chín, Thâm Định Dụng. Thâm Định Dụng là diệu dụng khởi lên khi vào sâu trong đại định. Bởi bằng sức các Tam Muội Hải Ấn, khiến cho tất cả pháp cùng hiện ra rực rỡ, viên dung, vô ngại.
Kinh nói: Vào các Tam Muội nhiều như vi trần, rồi từ mỗi vi trần sanh ra các định nữa. chính là ý này.
(Tam Muội Hải Ấn: Tam Muội là Chánh Định; hải ấn là dụ. Tất cả pháp cùng hiện ra trong đại định vắng lặng một cách rực rỡ; giống như Hương hải vắng lặng, tất cả sắc tướng xuất hiện trong ấy một cách rõ ràng, như hình con dấu đóng lên văn bản).
Mười, Thần Thông Giải Thoát. Giải thoát có nghĩa là tự tại. Vì Phật dùng sức Thần Thông giải thoát không thể nghĩ bàn, khiến cho trong một pháp mà dựng lên tất cả pháp một cách rõ ràng, viên dung, tự tại.
Kinh nói: Thiết lập tất cả Phật Pháp ba đời ở trong một hạt bụi. chính là ý này.